آزاد اندیشان اقتصاد گیلان

کاهش میانگین نسبت خسارت
پیش از ورود به جزئیات شرکت‌های بیمه‌ای، لازم است یادآوری شود که بررسی آمار عملکرد شرکت‌ها و رشته‌های بیمه از حیث نسبت خسارت (حاصل تقسیم خسارت پرداختی به حق‌بیمه تولیدی برحسب درصد) در این مدت آنچنان نمی‌تواند ارزیابی دقیقی از عملکرد آنها در دسترس قرار دهد و فعالیت واقعی‌شان را نشان بدهد، چرا که با گذشت ۶ ماه از سال، دریافت کامل حق بیمه‌های مربوط به برخی از بیمه‌نامه‌های صادره در این مدت انجام نگرفته و تا پایان سال وصول خواهند شد. همچنین باید گفت که در محاسبه این نسبت، مبالغ خسارت‌های معوق، ذخایر حق‌بیمه، کارمزد شبکه فروش و هزینه‌های اداری-عمومی‌شرکت‌های بیمه در نظر گرفته نمی‌شود.
با این اوصاف اصلی‌ترین ارقام مربوط به کارنامه این بنگاه‌ها تا نیمه سال در صورت‌های مالی ۱۲ شرکت بیمه در کدال منتشر شده و می‌توان با محاسبه آنها چشم‌انداز پیش روی سودآوری آنها در سال‌جاری را روشن کرد. بیمه مرکزی هم معمولا این نسبت‌ها را در فواصل دو تا چند ماه منتشر می‌کند.
در آخرین آمار این مرکز نسبت خسارت شرکت‌های بیمه در دو ماه اول امسال محاسبه و منتشر شده است. نتایج این آمار با نتایج این گزارش از این نظر که نسبت‌های خسارت کاهش یافته است، یکسان است.
نکات مهمی‌که در این آمارها وجود دارد این است که نشان می‌دهد حق بیمه تولیدی و خسارت پرداختی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب حدود ۴/ ۳۱ و ۲/ ۱۲ درصد رشد داشته است. همچنین مطابق این آمارها نسبت خسارت بازار با ۳/ ۸ واحد کاهش (در مقایسه با دو ماهه اول سال قبل) به ۷/ ۴۸ درصد رسیده است.
اما آمارهای مربوط به ۶ ماهه از ادامه و افزایش این کاهش خسارت حکایت دارد. طبق بررسی «دنیای‌اقتصاد» نسبت خسارت در ۶ ماهه ابتدایی امسال در میان ۱۲ شرکت به‌طور میانگین ۷/ ۱۹ واحد درصد کاهش یافته است. بر اساس ارزیابی این ۱۲ شرکت بورسی نسبت خسارت از رقم ۸/ ۸۱ درصد در ۶ ماهه سال گذشته به رقم ۱/ ۶۲ درصد نزول کرده است.
این موضوع می‌تواند خبر بسیار مهمی‌برای سهامدارانی باشد که بخشی از پرتفوی خود را به شرکت‌های بیمه‌ای اختصاص داده‌اند؛ موضوعی که ارقام مربوط به بازدهی شرکت‌های بیمه‌ای در ۶ ماه ابتدایی امسال به خوبی آن را اثبات می‌کند. با ارجاع به جداول این گزارش می‌توان نشان داد که ۱۹ شرکت بزرگ بیمه‌ای در ۶ ماه گذشته بالای ۱۰۰ درصد بازدهی داشته‌اند.
این موضوع بالطبع باید به دلیل کاهش نسبت خسارت این شرکت‌ها اتفاق افتاده باشد. به‌عنوان نمونه آمارها نشان می‌دهد طی ۶ ماهه اول امسال نسبت خسارت در بیمه آسیا به رقم ۳/ ۴۷ درصد رسیده است. مجموع کل حق بیمه صادره (شامل قبولی اتکایی) در ۶ ماهه ابتدایی امسال ۳ هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان و مجموع خسارات پرداختی این بیمه رقم یک هزار و ۷۸۴ میلیارد تومان بوده است.
در مقابل همین ارقام در ۶ ماهه مشابه سال گذشته به ترتیب ۲۸۵۹ و ۱۴۸۸ میلیارد تومان بوده است. به بیان دیگر نسبت خسارت بیمه آسیا در مدت مشابه سال قبل ۵۲ درصد بوده است و از همین رو طی این مدت نسبت خسارت این بیمه به میزان ۷/ ۴ واحد درصد کاهش یافته است. بیمه‌ها معمولا در رشته‌های درمان، ثالث اجباری، ثالث مازاد و دیه، حوادث سرنشین، بدنه خودرو، آتش‌سوزی، باربری، مسوولیت، مهندسی، کشتی، هواپیما، نفت و انرژی، حوادث، اعتباری، زندگی (اندوخته‌دار)، زندگی (غیراندوخته‌دار) و پول فعالیت دارند. گزارش بیمه مرکزی از سهم شرکت‌های بیمه در بازار نشان می‌دهد، ۸ شرکت‌ بیمه به ترتیب: ایران با ۸/ ۳۲، آسیا ۵/ ۱۰، دانا ۶/ ۸، پاسارگاد ۱/ ۷، معلم ۷/ ۶، البرز ۹/ ۴، پارسیان ۷/ ۴ و کوثر با ۹/ ۳ درصد در مجموع ۳/ ۷۹ درصد از حق بیمه تولیدی بازار را به خود اختصاص داده و ۷/ ۲۰ درصد مابقی حق بیمه، توسط ۱۹ شرکت بیمه دیگر تولید شده است. در حال حاضر سهام حدود ۲۳ شرکت بیمه در بازار سرمایه معامله می‌شود که ۷ شرکت در بورس و مابقی در فرابوس قرار دارند.
سهم ۳ رشته بیمه شخص ثالث و مازاد، زندگی و درمان به ترتیب ۳۹، ۱۸ و ۶/ ۱۳درصد از پرتفوی حق بیمه تولیدی در بازار است. البته سهم رشته‌های بیمه در دوره‌های زمانی کمتر از یک سال معمولا با تغییرات زیادی همراه است، بنابراین در تحلیل سهم از پرتفوی رشته‌ها در بازار بیمه باید این موضوع را مورد توجه قرار داد.افزایش حاشیه سود در دوره شیوع کرونا
برای نمونه ۴۲ درصد از خسارت‌های پرداختی بیمه آسیا در ۶ ماه ابتدایی امسال در حوزه بیمه شخص ثالث اجباری پرداخت شده است.
در طرف دیگر هم ۳۵ درصد از درآمدهای شرکت هم مربوط به رشته شخص ثالث بوده است. در مرحله دوم بیشترین هزینه و درآمد شرکت مربوط به بیمه درمان است که سهمی‌۲۱ درصدی از ارزش خسارت و حق بیمه دارد.
ارزش حق بیمه درمان ۷۸۲ میلیارد تومان بوده که حدود نیمی‌از این درآمد به خسارت‌های ناشی از درمان اختصاص یافته است. در واقع تنها دو رشته ثالث (مازاد و دیه) و حوادث سرنشین است که برای شرکت ضررده بوده به این معنی که مبلغ خسارت پرداختی در این دو حوزه بیشتر از رقم دریافتی آنها از بیمه‌های صادره بوده است.
اما در مابقی حوزه‌ها درآمد بیشتر از خسارت و به‌طور کل یک هزار و ۹۸۵ میلیارد تومان بوده است، رقمی‌که از کل خسارت پرداختی در دوره مشابه سال قبل هم بیشتر بوده است. این رقم از یک حاشیه سود ۵۲ درصدی حکایت می‌کند که رقم بسیار خوبی برای این شرکت محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد وضعیت کرونایی کشور و کاهش فعالیت‌ها و طبیعتا کاهش خسارات موجبات این حاشیه سود را فراهم کرده است.

با داد و ستد ۲۸ میلیون بشکه‌ای بنزین با کف قیمتی هر لیتر ۶هزار و۶۰۰تومان در پایان هفته گذشته، حجم و ارزش معاملات در بورس انرژی ایران رکورد تاریخی جدیدی را به نام خود ثبت کرد آن‌هم در شرایطی که تحریم‌ها به اوج خود رسیده است. این معاملات موجب شد تا با ثبت معاملات ۳۴ هزار میلیارد تومان، بزرگ‌ترین معاملات روزانه در تاریخ بازار سرمایه ایران نیز به ثبت برسد. بیشترین معاملات در بازار سرمایه تاکنون رقمی‌نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان در بورس اوراق بهادار بوده است. ثبت این سیگنال‌های معاملاتی به معنی آن است که صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمیایی می‌تواند به شکسته شدن طلسم تحریم و باطل‌السحر بازار سرمایه منتهی شود. در ماه‌ها و سال‌های گذشته از بورس انرژی به‌عنوان سلاح پنهان کشور در معاملات منطقه‌ای و جهانی فرآورده‌ها نام برده بودیم که اثرگذاری و اهمیت این ابزار در روزهای سخت تحریم‌ها بیش از گذشته در حال خودنمایی است. عرضه حداکثری فرآورده‌ها و استفاده از توانمندی بخش‌خصوصی و بدنه کارگزاری در بازاریابی محموله‌های نفتی و فرآورده‌ها می‌تواند فضای رقابتی بالاتری را در این بازار به همراه داشته و توانمندی‌‌های آن را تقویت کند. تقویت جایگاه ایران به‌عنوان یک صادرکننده قدرتمند بنزین در بازارهای جهانی آن‌هم از بستر شفاف بورس انرژی به معنی آن است که گام‌های قدرتمند و موثری برای عبور واقعی از تحریم‌ها برداشته شده است. این حجم از معاملات در یک روز حتی در بازارهای انرژی مطرح دنیا نیز یک عدد بزرگ به شمار می‌رود و گویی بورس انرژی از هم‌اکنون برای بورس‌های معتبر در جهان خط و نشان کشیده است. این معاملات به معنی بازشدن مسیرهای جدیدی برای رونق صادرات فرآورده‌ها از بورس انرژی ایران خواهد بود که آینده این صنعت را دگرگون می‌کند. معامله بنزین موجب شد تا حجم معاملات روز پایانی مهرماه در بورس انرژی به ۳ میلیون و ۹۱۴ هزار تن برسد که ارزش معاملات را به ۳۴ هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان ترقی داد. به عبارت ساده‌تر ارزش معاملات یک روز «رویایی» در بورس انرژی با احتساب دلار ۲۸ هزار و ۴۰۰ تومانی؛ ۲۲/ ۱ میلیارد دلار بوده است. این درحالی است که نرخ مورد دلار محاسبه در آمارهای اعلامی‌بورس انرژی ۲۷ هزار و ۸۴۲ تومان بوده است، بنابراین رقم قطعی صادراتی برای کشور میزان یک میلیارد و ۶/ ۲۴۸ میلیون دلار خواهد بود که رقمی‌غیرمنتظره برای اقتصاد ایران است. به کمک این معاملات شاهد بودیم ارزش معاملات کل در مهرماه سال‌جاری در بورس انرژی بر اساس آمارهای اعلامی‌۳۸ هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان بوده که بزرگ‌ترین رقم ثبت شده در تاریخ معاملات ماهانه این بازار رسمی‌است. بدون احتساب معاملات روز چهارشنبه، ارزش معاملات مهرماه به بیش از ۴ هزار میلیارد تومان بالغ شد که در مقایسه با ماه ماقبل رشد ناچیزی را نشان می‌دهد. رهگیری این معاملات نکات پیچیده‌ای را در بر دارد، آن‌هم در شرایطی که این حجم از دادوستد با ابهامات آماری بسیاری روبه‌روست. بر اساس قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی در بورس انرژی یا بازارهای مشابه، اطلاعات معاملات از مسیر تقاضا و ویژگی‌های خریدار محرمانه است. در شرایط سخت تحریمی‌اما حداقل اطلاعات پیشین هم با محدودیت روبه‌رو شده تا جایی که رهگیری اطلاعات از سمت این معاملات تقریبا غیرممکن است و تنها می‌توان به تحلیل رخدادها بسنده کرد. مدت‌هاست که اوج پنهان‌کاری را در معاملات بورس انرژی شاهد هستیم که در شرایط فعلی اما توجیه‌پذیر است و این رویکرد به معنی آن است که خریدار خارجی می‌تواند بدون هیچ‌گونه نگرانی از درز اطلاعات، به‌صورت مستقیم یا شرکت‌های وابسته داخلی و خارجی در معاملات حضور یافته و کالای خود را تحویل بگیرد. درخصوص حساب‌های خارجی یا داخلی هم نگرانی خاصی برای واریز وجه و تسویه وجوه وجود ندارد، زیرا در اقصی نقاط جهان و با ارزهای مختلف تصفیه حساب امکان پذیر است. از سوی دیگر در مکانیزم معاملات پیش‌بینی شده که اگر به‌دلیل نوسان شدید قیمت‌ها، خریدار متضرر شود پتانسیل تعدیل نرخ وجود داشته باشد.

لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۹۴ درحالی در جلسات هیات دولت درحال بررسی برای تصویب نهایی است که در این لایحه دومین انحراف مالیاتی اخیر در بخش مسکن مشاهده می‌شود. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، محتویات مربوط به پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم که یکبار در سال ۹۴ مورد بازنگری و تصویب قرار گرفت درحالی هم‌اکنون درحال بررسی برای اصلاح و تصویب نهایی در دولت قرار دارد که در این پیش‌نویس ضوابط مربوط به نرخ مالیات بر عایدی سرمایه مسکن دست‌کم با سه تغییر مهم و عمده مواجه شده است.اما بررسی‌ها نشان می‌دهد دریافت این نوع مالیات در بخش مسکن دست‌کم بنا بر سه ابراشکال عمده برای الحاق به قانون، مردود است. هر چند نفس دریافت مالیات‌های بخش مسکن مانند سایر مالیات‌ها اقدامی‌مهم و ضروری است، اما وضع و دریافت این مالیات‌ها باید با در نظر گرفتن ملاحظات کارشناسی صورت گیرد.

عکس: سینا شیری، دنیای اقتصاد

شاخص سهام برای سومین بار به زیر مرز 5/ 1 میلیون واحد سقوط کردعقبگرد بورس به کف 4 ماهه
دنیای‌اقتصاد: پیشنگری بورس موضوعی است که علاوه بر مزیت، معایبی هم برای معامله‌گران بازار سهام ایجاد کرده است. از انتخابات آمریکا گرفته تا زمزمه‌هایی که درخصوص افزایش احتمالی نرخ بهره به گوش می‌رسد همگی در کنار سیاست‌های بعضا نادرست قانون‌گذار موجب کاهش روز به‌روز شاخص‌های کل سهام در کشور شده‌اند. دیروز شاخص بورس تهران با کاهش حدود52هزار واحدی (معادل 4/ 3 درصد) همراه شد که این مهم سومین عقب‌نشینی بورس به کمتر از مرز 5/ 1 میلیون واحد را سبب شد.
بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد کف جدید شاخص کل که در رقم یک میلیون و 462 هزار واحدی قرار گرفته است، در واقع کمترین سطح از 4 تیرماه به مدت 79 روز کاری تاکنون بوده است. در معاملات روزگذشته بورس تهران 20 نماد به ارزش 190 میلیارد تومان در صف خرید و 274 نماد به ارزش 6731 میلیارد تومان در صف فروش قرار گرفتند. در فرابورس نیز 11 نماد به ارزش 194 میلیارد تومان در صف خرید و 109 نماد به ارزش 1226 میلیارد تومان در صف فروش حضور داشتند. به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه در کوتاه‌مدت با ارائه گزارش‌های 6 ماهه و برآورده شدن انتظارات در خیلی از سهم‌ها بخشی از افت بازار جبران خواهد شد، اما سیاست‌های داخلی از جمله تصمیمات بانک مرکزی در تعیین نرخ سود سپرده بانکی نیز می‌تواند در جهت‌گیری نقدینگی تاثیر بسزایی داشته باشد.
در دومین روز کاری هفته جاری ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس به ترتیب به رقم 2563 و 1082میلیارد تومان رسید. بررسی آماری جریان معاملات از کاهش تحرکات حقیقی‌های بازار سهام حکایت دارد به‌طوری که دیروز 895 میلیارد تومان تغییر مالکیت سهامداران حقیقی به حقوقی رقم خورد. در این میان خالص تغییر مالکیت در فرابورس نیز به میزان 193 میلیارد تومان از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌های بازار دست به دست شد. «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با کارشناسان بازار سرمایه به چرایی ریزش‌های شارپی و راهکار‌های برون‌رفت از این شرایط می‌پردازد که آن را در ادامه می‌خوانید.بورس بر می‌گردد
ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سرمایه: در بازه‌های زمانی که بازار سهام در روند صعودی قرار داشت، برخی از فعالان افزایش قیمت پی‌در‌پی سهام را با واقیعت‌ها سازگار نمی‌دانستند. با این حال روند افزایش شاخص‌های سهامی‌تداوم پیدا کرد تا جایی که با تغییر شرایط بازار با کاهش قیمتی سنگینی مواجه شد. با فرض ریزش 20 تا 25 درصدی نرخ نیما در آینده خیلی از سهم‌ها اکنون ازP/ E 6 و 7 مرتبه (گروه‌های فلزات و پتروشیمی) برخوردارند.
در صورتی که نگرانی پیرامون انتخابات آمریکا وجود داشته باشد که با پیروزی بایدن نرخ دلار در روندی کاهشی قرار گیرد، باید تاکید کرد که این موضوع به اندازه کافی در بازار سهام پیش‌خور شده است. در این میان هر چند خبری از منابع معتبر و رسمی‌درخصوص افزایش نرخ بهره به گوش نمی‌رسد، اما این اتفاق در صورت تحقق می‌تواند بازار سرمایه را تحت‌تاثیر قرار دهد.
نرخ بهره بالا همان‌طور که در گذشته تجربه شد باعث افزایش هزینه پول می‌شود، از طرفی هزینه تمام شده پول برای افرادی که قصد دریافت وام بانکی دارند نیز با افزایش چشمگیری همراه خواهد شد. با این حال تکرار اتفاقاتی که از سال 1392 تا 1396 در پی افزایش نرخ بهره افتاد می‌تواند مشکلات بیشتری را در بازار مالی کشور ایجاد کند. چرا که نرخ بهره بالا علاوه بر ایجاد رکود، مشکلاتی هم سر راه بانک‌ها قرار می‌دهد. فارغ از موارد مذکور بازار سهام در ماه‌های گذشته اصلاح جدی قیمتی را تجربه کرد در حالی که بازارهای موازی اعم از (دلار، طلا، مسکن و خودرو) طی دو ماه گذشته با افزایش قیمت همراه بودند. در صورتی که نرخ دلار برای آینده اصلاحاتی را پیش‌رو داشته باشد یا نرخ بهره با افزایش مواجه شود بازار سهام به‌عنوان بازاری که اصلاح قیمتی خود را انجام داده است، نگرانی در این خصوص نخواهد داشت.
شاخص بورس با دلار 21 هزار تومانی در سقف 2 میلیون و 100 هزار واحدی قرار داشت اکنون با سقف یک میلیون و 400 هزار واحدی مشاهده می‌شود که یک سوم مسیر صعودی خود را به عقب بازگشته است. نرخ دلار نیز در این مدت 50 درصد با افزایش همراه شد که اصلاح بورس به وضوح خود را در چنین شرایطی نمایان می‌کند. اکنون قیمت سهام شرکت‌ها در ارقام پایین و P/ E شرکت‌ها به شدت اصلاح شده‌اند. در صورت افت بیشتر نماگرهای بورسی می‌توان به بیش‌واکنشی بورس اذعان کرد. با انتخاب هر کدام از کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا بورس به روند صعودی بازمی‌گردد، چرا که پیش از انتخابات فرآیند اصلاح در جریان معاملاتی بازار سرمایه صورت گرفته است. دربازه زمانی بلندمدت (آذر و دی) بودجه سال 1400 ارائه خواهد شد، اینکه برای دلار چه نرخی در نظر گرفته می‌شود نیز از نکات مهم برای بازار سهام خواهد بود. از طرفی چگونگی جبران کسری بودجه تا پایان سال نیز دیگر موضوع قابل اهمیت در فضای اقتصادی کشور است. موضوع سهام عدالت که احتمالا 30 درصد دیگر آن در بهمن ماه آزادسازی می‌شود نیز دیگر موضوع اثرگذار در جریان معاملاتی بازار سهام است.بورس و اقتصاد ملی
علیرضا تاجبر، تحلیلگر بازارسرمایه: مشکل اصلی بازار سرمایه بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران است. طی یک ماه گذشته در مقاطعی شاهد بازگشت اعتماد در حد جزئی بودیم اما اقداماتی سهوی یا عمدی در حال انجام است که به اعتماد سهامداران خدشه وارد می‌کند. به اعتقاد بنده تا زمانی که اعتماد بازنگردد، هیچ‌گونه حمایت مالی و زبانی جواب نخواهد داد حتی اگر عالی‌ترین مقامات دولتی هم با چند صد میلیارد تومان نقدینگی از بازار حمایت کنند. بازیگران بازار سهام کشور طی 6 ماه اخیر از سهامدار حقوقی به حقیقی تغییر پیدا کرد و در واقع اعتماد حقیقی‌هایی که از بازار سلب شد تا زمانی که بازنگردد، شاخص‌های سهامی‌به روند صعودی معقول و متداومی‌بر نمی‌گردند.
اخبار‌های ضد و نقیضی که به گوش می‌رسد، تصمیمات شبانه درخصوص سازوکار بازار و محدود کردن معامله‌گران در معاملات روزانه، رفتار دولتی وزارت صمت برای شرکت‌هایی که خصوصی شده‌اند به گونه‌ای که در نرخ فرآورده‌های آنها قیمت‌گذاری دستوری صورت می‌گیرد. در برخی از صنایع افزایش نرخ به راحتی و در صنایع دیگری که بورسی شده و به‌طور خصوصی مورد محاسبه قرار می‌گیرند با صورت‌جلسه‌ای پنج نفره روی نرخ‌ها دخالت مستقیم می‌کنند. این رفتار با ذات بورس مغایرت شدیدی دارد.
افزایش نرخ بهره دیگر موضوعی است که تاثیر ملموسی در بازار سهام خواهد داشت. با افزایش نرخ سود سپرده بانکی یقینا بازار سهام جذابیت گذشته را برای قشر سرمایه‌گذار ندارد. در این شرایط افراد با در نظر گرفتن ریسک، غالبا ترجیح می‌دهند وارد جریان معاملاتی سهام نشوند. بنابراین در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران حتی با وجود اینکه تورم بالاتر از نرخ بهره قرار دارد بدون ریسک، نقدینگی خود را به‌صورت سپرده در بانک‌ها نگهداری خواهند کرد. سهام عدالت هم در جای خود می‌توانست یکی از بهترین فرصت‌ها برای بازار سرمایه کشور در نظر گرفته شود، منتها این فرصت به تهدیدی برای بازار سرمایه تبدیل شد.
بلوک‌های مدیریتی بسیار جذابی در سهام عدالت وجود دارد. در صورتی که با تدبیر، سهام عدالت در بازار سهام مورد عرضه قرار می‌گرفت سهم‌های خرد سرمایه‌گذاران تجمیع و در قالب یک بلوک مدیریتی با قیمتی بیش از قیمت تابلو به‌عنوان کرسی مدیریتی آگهی می‌شد، با این اتفاق افرادی که سهامدار سهام عدالت بودند حاصل سال‌ها سهامداری خود را دریافت می‌کردند و در نقطه مقابل سهام را شخصی خریداری می‌کرد که مدیریت شرکت را به نحو شایسته‌تری انجام دهد.
متاسفانه با خرد کردن این سهم‌ها در بازار با استراتژی خرید در بازار دوم و فروش طی روزهای بعد در بازار اول، سهام عدالت به یک تهدید مبدل شد. این در حالی است که با کمی‌تدبیر سهام عدالت می‌توانست به یک فرصت در جریان معاملاتی بورس تبدیل شود. اکنون در شرایط حساسی قرار داریم. از یک سو انتخابات آمریکا را پیش رو خواهیم داشت و از سویی دیگر امکان تورم انفجاری نیز وجود دارد، به هر حال پول خارج شده از بازار سهام به سمت هر بازاری تغییر مسیر دهد یقینا تورم جدی ایجاد خواهد کرد. در حال حاضر باید با تدبیر بیشتری به بازار سرمایه نگاه کرد اما متاسفانه نه تنها تدبیر و همبستگی مشاهده نمی‌شود بلکه فقط حرف‌های ضد و نقیض به گوش می‌رسد. در این بین رفتار و گفتار متولیان بازار با یکدیگر همخوانی ندارند و تصمیمات بدی برای بازار سرمایه گرفته می‌شود.
به هر حال مهم‌تر از میزان افت، حجم معاملات در بازار سهام است. دیروز حجم معاملات کمتر از 4هزار میلیارد تومان بود که این رقم در جای خود سیگنال بسیار بدی را به معامله‌گران ارسال کرد زمانی که حجم معاملات با کاهش همراه می‌شود به این معنی است که نقدشوندگی بازار تحت‌تاثیر قرار دارد و در این شرایط احتمال ریزش بیشتر نیز وجود خواهد داشت. از طرفی شیطنت‌هایی هم در پیش‌گشایش بازار مشاهده می‌شود به‌طوری که در ابتدای شروع معاملات صف‌هایی در سمت عرضه با حجم‌هایی سنگین ایجاد می‌شود که مدتی بعد سریعا این سفارشات حذف می‌شوند. این رفتار مشخصا تعمدی است. ناظر بازار بهتر و دقیق‌تر از هر شخصی چنین شرایطی را مشاهده می‌کند. به اعتقاد بنده ناظر باید بدون تعارف با این گونه بازارسازی‌ها برخورد جدی داشته باشد. تا زمانی که ارزش روزانه معاملات بازار به رقمی‌بیش از 20 هزار میلیارد تومان بازنگردد و به نوعی در این حجم از معاملات تثبیت نشود، شاخص‌های سهامی‌روندی معقول به خود نخواهند گرفت و فقط در همین روند فرسایشی تداوم پیدا می‌کنند. در این بین سهامدار عمده‌ای که قصد حمایت دارد فقط به میزان حجم مبنا اقدام به فعالیت می‌کند و مردم نیز شاهد آب شدن سرمایه خود خواهند بود. فارغ از موارد مذکور اگر به (اقتصاد ملی) فکر می‌کنیم، تنها راه‌حل آن ورود نقدینگی به بازار سهام است. نقطه عطفی در اواسط آبان ماه پیش‌روی بازار سهام تحت عنوان انتخابات آمریکا وجود دارد که تاثیر عملی و پررنگ اقتصادی در بازار نخواهد داشت اما تاثیر روانی دارد.
در صورتی که عزمی‌برای برون‌رفت از معضلی که گریبانگیر اقتصادی ملی است وجود دارد باید از اکنون تدابیر ویژه‌ای برای بعد از انتخابات آمریکا اندیشیده شود. سرمایه‌گذاری در بورس تنها گزینه‌ای است که منفعت مردم و اقتصاد ملی را در پی خواهد داشت.

ETFها محکوم به رشد قیمت؟